Nederland in Oorlog ( in foto's )

Oorlog is een bijzondere situatie. Het leed dat mensen dan moeten doormaken is vaak ongekend. Dat besef je overigens pas vaak als je het zelf mee maakt. Nederland kent het geluk al sinds 1945 op eigen grond geen oorlogssituatie te hebben gehad. Gelukkig maar!  Maar velen weten ook niet meer wat het is om je vrijheid te verliezen en nemen aan dat het iets vanzelfsprekends is.

Soms levert oorlog ook goede zaken op. De dwang om op je vijand vooruit te lopen, leveren uitvindingen op die, hoewel in eerste instantie gevaarlijk en bedreigend, later in het burgerleven ook goede toepassingen kent. Zo heeft de geneeskunde vooral na de 1e Wereldoorlog een enorme vlucht genomen.

Deze club is opgezet vanuit educatieve gronden en vooral om niet te vergeten. Om te blijven beseffen dat "je mening kunnen geven" niet altijd vanzelfsprekend is. Als mens moet je daar soms voor vechten, soms zelfs voor sterven.

Dagelijks zal een of meerdere foto's geplaatst gaan worden en in het weekend een nieuwe video. Door dit te doen hoop ik een beeld en gevoel te geven voor alles wat we kwijt waren, weer terug gekregen hebben, maar wat we gemakkelijk opnieuw weer kunnen verliezen!

 - - - = = o 0 o = = - - -

Terwijl een armada van Britse vliegtuigen onderweg is naar Arnhem, is Kolonel Walter Harzer in Hoenderloo. Daar reikt hij een onderscheiding uit aan de Duitse majoor Viktor Graebner.
“We waren onderweg naar de officiersmess om te lunchen toen we in de verte parachutisten zagen. In eerste instantie dachten we dat het hier om de bemanning van afgeschoten bommenwerpers ging. Dat was in die tijd een gebruikelijke aanblik.”

Al snel krijgt Harzer het bericht dat er meer aan de hand is. “Er kwam een alarmmelding dat er grote aantallen vijandelijke parachutisten ten westen van Oosterbeek geland waren.”

Alle Duitse eenheden van de 9e en 10e SS-pantserdivisie die rond Arnhem gelegerd zijn, komen in actie. De eenheid van Viktor Graebner, met ongeveer 30 pantserwagens, wordt naar Nijmegen gestuurd.

“Van de Duitse legerleiding hadden we gehoord dat er niet alleen ten westen van Arnhem, maar ook bij Nijmegen grote aantallen vijandelijke parachutisten waren geland. De eenheid van Graebner kreeg de opdracht de Waalbrug bij Nijmegen te bezetten en de samenkomst van vijandelijke soldaten die bij Arnhem en Nijmegen geland waren te verhinderen.”

De colonne pantserwagens van Graebner rijdt rond 18.00 uur over de Rijnbrug naar Nijmegen. Hier wijkt het verhaal van Walter Harzer af van de officiële (Britse) geschiedschrijving. Het bataljon van John Frost bereikte de Rijnbrug die avond rond 20.00 uur, maar volgens Harzer zijn er rond 18.00 uur al groepjes Britse soldaten aanwezig bij de brug.

“Schietend vanuit alle gaten reed Graebner over de brug. De noordelijke oprit van de brug was op dat moment al door een klein aantal Britse soldaten bezet. Zij zaten in huizen aan weerzijde van de oprit. Er waren geen verliezen omdat de Britten alleen lichte infanteriewapens hadden.”

Duitse soldaten op de Utrechtseweg in Arnhem ter hoogte van het museum

De slag om ’s-Hertogenbosch ging op 22 oktober 1944 van start. Hoewel trager dan verwacht boekte de Britse 53ste divisie overwinningen ten koste van de vijand. Om de Duitse tegenstand te breken besloot generaal Ross tot een nachtelijke verrassingsaanval op de Bossche binnenstad tegelijk met het omsingelen van de Duitse hoofdmacht. In de nacht van 23 op 24 oktober veranderden zo’n 50.000 granaten de stad in een hel. 

Een Shermantank van de east Riding Yeomanries rijdt 's-Hertogenbosch binnen over de Graafseweg. Oktober 1944.

Utrechtseweg (Bovenover) - Onderlangs, Arnhem. Duitse soldaten in actie, onder andere met behulp van gemotoriseerd geschut.

Tijdens de Hongerwinter is de voedselsituatie in Haarlem en in andere steden van West-Nederland rampzalig. Er is in die maanden maar weinig transport mogelijk, waardoor er zeer moeilijk aan voedsel is te komen. Om aan eten en drinken te komen gaan mensen naar boeren op het platteland, zogenaamde hongertochten. In de steden wordt in gaarkeukens voedsel bereid. Soms wordt er pap gemaakt van bloembollen.

In de Oranjeboomstraat in de Leidsebuurt proberen kinderen uit de gamellen (afsluitbare ketels voor etenswaren) van de Centrale Keuken de laatste etensresten te schrapen.

Op 22 februari 1944 werd Nijmegen zwaar getroffen door een Amerikaans bombardement. Een groot deel van de binnenstad werd verwoest, er waren duizenden gewonden en ongeveer 800 doden. Daarmee is dit één van de zwaarste bombardementen op een Nederlandse stad tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op de foto is de verwoeste Pauwelstraat te zien. Marie Versteeg (links) en Koos Willems lopen over de puinhopen direct na het bombardement. Het gebied was door de Duitsers tot Sperrgebiet verklaard. Daarom krijgen zij later van de Duitsers, zichtbaar op de achtergrond, een boete van 2,50 gulden.

De klok linksboven staat stil op even voor half twee, het moment waarop de bommen vielen. Het bombardement op Nijmegen werd na de oorlog doodgezwegen en wordt daarom vaak ‘het vergeten bombardement’ genoemd. De reden hiervoor is dat het om een beoordelingsfout met grote gevolgen van een bevriende natie ging. Aanvankelijk was het doelwit Gotha, waar een Duitse wagonfabriek stond.