Nederland in Oorlog ( in foto's )

Oorlog is een bijzondere situatie. Het leed dat mensen dan moeten doormaken is vaak ongekend. Dat besef je overigens pas vaak als je het zelf mee maakt. Nederland kent het geluk al sinds 1945 op eigen grond geen oorlogssituatie te hebben gehad. Gelukkig maar!  Maar velen weten ook niet meer wat het is om je vrijheid te verliezen en nemen aan dat het iets vanzelfsprekends is.

Soms levert oorlog ook goede zaken op. De dwang om op je vijand vooruit te lopen, leveren uitvindingen op die, hoewel in eerste instantie gevaarlijk en bedreigend, later in het burgerleven ook goede toepassingen kent. Zo heeft de geneeskunde vooral na de 1e Wereldoorlog een enorme vlucht genomen.

Deze club is opgezet vanuit educatieve gronden en vooral om niet te vergeten. Om te blijven beseffen dat "je mening kunnen geven" niet altijd vanzelfsprekend is. Als mens moet je daar soms voor vechten, soms zelfs voor sterven.

Regelmatig zullen een of meerdere foto's geplaatst gaan worden en in het weekend een nieuwe video. Door dit te doen hoop ik een beeld en gevoel te geven voor alles wat we kwijt waren, weer terug gekregen hebben, maar wat we gemakkelijk opnieuw weer kunnen verliezen!

 - - - = = o 0 o = = - - -

In de avond van 22 maart 1944 vallen Mosquito’s van het 105e Squadron Royal Air Force de ‘Fliegerhorst Leeuwarden’ aan. Meerdere bommen missen hun doel en komen o.a. in de Wijbrand de Geeststraat te Leeuwarden terecht. Er wordt aanzienlijke schade aangericht en er vallen dodelijke slachtoffers. Jaren doet het verhaal in de Friese hoofdstad de ronde dat de projectielen door een Duits vliegtuig zijn afgeworpen. Er wordt namelijk een voorwerp gevonden, waarop een adelaar en een hakenkruis staan. Recentelijk is vastgesteld dat dit een voorwerp afkomstig is van een gehaktmolen. In één van de getroffen gebouwen was namelijk een slagerij gevestigd.

Een uitzonderlijke kleurenfoto op een voorjaarsdag in 1941. Passagiers steken de IJsselbrug over naar de stad Kampen. Dat het oorlog is, blijkt uit het grote bord dat aangeeft dat Duitse voertuigen voorrang hebben. Er vindt een controle plaats op de brug, mogelijk op persoonsbewijzen, die vanaf april 1941 verplicht waren voor alle Nederlanders van 15 jaar en ouder. Een geüniformeerde politieman staat vriendelijk toe te kijken. De beide bakfietsen duiden erop dat er werk aan de winkel is. Boerenwagens tot 4000 kilo steken de brug nog over, aldus het waarschuwingsbord.

Na de in Friesland massaal opgevolgde melkstaking van april/mei 1943 verstevigt de bezetter zijn greep op de samenleving door onder andere de aanvoerwegen naar de stad af te sluiten. Daarvoor worden versperringen aangebracht, grote betonnen blokken van zo’n twee meter breed en hoog. De doorgang, net breed genoeg voor een vrachtwagen, is schuin op de rijrichting geplaatst waardoor er stapvoets gereden moet worden.

De obstakels, die in de volksmond de naam ‘Mauer-muur’ krijgen, worden geplaatst op de Groningerstraatweg, de Overijsselschestraatweg, de Lekkumerweg en de Harlingerstraatweg, waar zelfs twee komen, een ter hoogte van de Rooms Katholieke begraafplaats en een bij Marssum.

Op de foto de kleine Henk de Lange uit Huizum, onbekommerd spelend met een autootje bij de Mauer-muur die de Overijsselschestraatweg ter hoogte van de huidige brug over het Van Harinxmakanaal afsluit.

Na hun komst op 15 april 1945 breken de Canadezen de Mauer-muren rond de stad vrijwel direct af om de doorgang van hun eigen materieel niet te belemmeren.

De winter van 1944 was bar. Arbeiders doopten Ramspol om in Smolensk, de Russische stad waar het Sovjetleger een belangrijke overwinning op de Duitsers behaalde. G.E. van Dijk, die in Ramspol op het kantoor van het Centraal Magazijn werkte, vertelde later: “Hier was het punt waar alle voorraden binnenkwamen, de zgn. ‘grote graanschuur’. De oogsten uit de polder werden van hieruit per schip naar alle mogelijke plaatsen in Nederland vervoerd. Het voedsel bleef in Nederland. In de laatste oorlogswinter is ook een gedeelte afgevoerd naar plekken waar de Duitser niet achter kwam, want de Duitsers hebben hun portie ook wel gehad! In die tijd speelde tevens de kwestie van de voedselvoorziening in West-Nederland. In de polder werd veel verbouwd wat mensen via het distributiesysteem konden krijgen. Toen werd de situatie natuurlijk heel anders. In de hongerwinter ging het voedsel per vrachtauto naar het westen.”

De Breskens Pocket was een gebied aan de zuidkant van het Schelde-estuarium. Het gebied werd goed verdedigd door de 64e Duitse Divisie en bestond grotendeels uit landbouwgrond die onder water was gezet. Als onderdeel van Operatie Switchback voerde de 3e Canadese Infanteriedivisie een tweeledige aanval uit op dit gebied die begon op 6 oktober en pas op 3 november werd voltooid. Gedurende deze tijd moest de infanterie door modder ploeteren terwijl ze van de ene boerderij naar de andere werkten om de Duitse verdedigers uit te schakelen. Er was weinig tot geen dekking waarachter de infanterie zich kon verschuilen en er lagen vaak mijnen in de dijken waar de Canadezen waarschijnlijk dekking zochten. Het eindigde in de volledige nederlaag van de Duitse 64e Divisie, maar tegen een hoge prijs voor de 3e Canadese Infanteriedivisie.
 

Amfibievoertuigen die troepen over de Schelde vervoeren.